Danimarkalı-Pakistanlı film yönetmeni, film küratörü ve eleştirmeni olan Saadat Munir ile gerçekleştirdiğimiz röportajda Berlinale’yi, yerinde deneyimleyen Saadat Munir’den dinledik.

Please scroll down for English!

“İnsanların Filistin’i destekledikleri için işlerini, arkadaşlarını ve hatta sevgililerini kaybetmekten bahsettiklerine şahit oldum.”

Bu yıl 74’üncüsü düzenlenen Berlin Film Festivali (Berlinale), festival öncesi ve sonrasında, İsrail’in Filistin topraklarında sürdürdüğü soykırıma karşı sessiz kalışı sebebiyle, birçok tartışma ve protesto ile gündeme geldi. Danimarkalı-Pakistanlı film yönetmeni, film küratörü ve eleştirmeni olan Saadat Munir ile gerçekleştirdiğimiz röportajda ise Berlinale’yi yerinde deneyimleyen Saadat Munir’den dinledik.

Saadat Munir, çeşitli ulusal ve uluslararası film festivallerinde jüri üyeliği yapan ve 2015 Berlinale - Berlin Uluslararası Film Festivali'nde resmi bir yetenek olan bir yönetmen, film küratörü ve eleştirmen. Hâlihazırda azınlıklar ve marjinal topluluklar için iki uluslu bir film festivali olan, Pakistan ve Danimarka'da yaşayan trans, kuir ve renkli insanların sosyo-politik yönlerini aydınlatan Aks Uluslararası Azınlıklar Film Festivali, Sanat ve Diyalog'un ise yaratıcı direktörü. Kendisiyle gerçekleştirdiğimiz röportajda, 74. Berlin Film Festivali’ne dair merak ettiğimiz soruları kendisine yönelttik ve bir söyleşi gerçekleştirdik. 

“Berlin'de yaşayan queer bireylerin birçoğunun kendilerini ve Filistin'e olan desteklerini açıkça ifade edemediklerini hissettim”

“Almanya’nın başkenti Berlin’de düzenlenen 74. Berlin Film Festivali (Berlinale) İsrail'in Filistin halkına karşı sürdürdüğü soykırıma yönelik tartışmaların ve protestoların gölgesinde geçti. Gerçekleştirilen festivalde politik mesajlar öne çıkarken, Berlinale'nin tutumu eleştirildi.   Festival yönetimi ve Almanya Federal Hükümeti, soykırıma dair tutumları nedeniyle eleştirilerin hedefindeydi ve sinema sektöründen bazı gruplar festivali boykot etti. Bu söyleşide ise, festivale katılan kuir bir aktivist ve sinemacı olarak, hem deneyimlerini dinlemek hem de görüşlerini öğrenmek istiyoruz.

Bu yıl Berlinale'ye hangi amaçla ve hangi pozisyonda katıldınız? Sence son yıllara kıyasla genel olarak ne gibi farklılıklar vardı? Siz neler gördünüz ve deneyimledin?

Aks festival adına araştırma yapmak ve networking amaçlı festivale katıldım. Evet, festivalde büyük farklılıklar yaşandı. Berlin'de yaşayan kuir bireylerin birçoğunun kendilerini ve Filistin'e olan desteklerini açıkça ifade edemediklerini hissettim; bazıları İsrail'e olan önyargılar nedeniyle, birçoğu da ayrıcalıklarını kaybetmekten ve toplumun muhalefetiyle karşılaşmaktan korktukları için bunu yapıyorlardı. İnsanların Filistin'i destekledikleri için işlerini, arkadaşlarını ve hatta sevgililerini kaybetmekten bahsettiklerine şahit oldum.

Peki, Berlinale'nin Filistin'deki soykırıma ilişkin tutumu ve tavrı konusunda ne gibi gelişmeler yaşandı? Festivalin önceki yıllarda Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı karşısındaki tutumuyla karşılaştırıldığında ne gibi farklılıklar vardı?

Rusya - Ukrayna için yalnızca Berlinale değil, tüm batı dünyası tam destek vermişti ve savaş vahşeti konusunda sesini yükseltmişti. Ancak Berlinale, Filistin'deki savaşla ilgili kelimeleri seçerken riyakârca bir özen gösteriyordu; Berlinale yetkililerinin soykırım ya da etnik katliam kelimesini kullandıkları tek bir resmî konuşma ya da açıklama görmedim ya da duymadım. Öte yandan Filistin'i destekleyenler ya da sahnede desteklerini yüksek sesle dile getirenler de bazı seyirciler tarafından yuhalandı. Genel olarak Berlin karışıktı, bir otobüste Filistin yanlısı olduğumuz için saldırıya uğradık. Bir beyaz bize isimler taktı ve ülkenize geri dönün diye bağırdı.

Büyük ölçekli bir festival olan Berlinale çok parçalı bir yapıya sahip. Bize festival yönetiminin tutumundan, festivalin diğer bölümlerinin yaklaşımlarından ve festivaldeki genel atmosferden bahsedebilir misin?

Diğer bölümleri pek görmedim ama çoğunlukla panorama ekibiyle karşılaştım. Birçoğumuz Filistin rozetleri ve atkıları taktığımız için ifade özgürlüğü konusunda sorun yok gibi görünüyordu. Ancak kendileri resmî varlıkları konusunda dikkatli olmak zorundaydılar ve Gazze'de yaşananları soykırım olarak adlandırmak konusunda isteksizdiler. Birçoğu Gazze'deki savaşla ilgili herhangi bir tartışmaya girmekten kaçındı.

Peki, film seçkileri açısından festivali nasıl değerlendiriyorsun? Sence festival dünyadaki gelişmeleri ne ölçüde takip ediyor?

Sanırım Avrupa'daki diğer pek çok kültürel oluşum gibi festival de devletlerin savunmaya daha fazla harcama yapması ve İsrail'e silah göndermesi gibi nedenlerle mali kesintilere uğruyor. Bu yüzden eskiden olduğu kadar çok film ve etkinlik yoktu. Çok az sayıda sektörel etkinlik ve sosyalleşme etkinliği vardı. Eskisi kadar iyi değildi diyebilirim.

Son olarak, sence Berlinale’de nelerin değişmesi gerekiyor?

İnsanların gerçeği fark etmesini sağlamak ve dünya çapında barışı teşvik etmek için ne gerekiyor bilmiyorum. Bence savaş zulmünün çok kritik bir döneminde yaşıyoruz ve bunun bir an önce sona ermesini ummaktan başka çare yok.

Böylesine önemli bir kültürel oluşum olan festival, gerçeklerin ortaya çıkmasını sağlayarak, ateşkes için ve Gazze'deki soykırımın sona ermesi için çağrıda bulunarak kesinlikle bir fark yaratabilir.

Text in English:

"I've seen people talk about losing their jobs, their friends and even their lovers for supporting Palestine."

This year's 74th Berlin Film Festival (Berlinale) has been the subject of much controversy and protest before and after the festival for its silence on Israel's genocide in the Palestinian territories. In our interview with Saadat Munir, a Danish-Pakistani film director, film curator and film critic, we heard from Saadat Munir, who experienced the Berlinale on site. 

Saadat Munir is a director, film curator and critic who has served as a jury member at various national and international film festivals and was an official talent at the 2015 Berlinale - Berlin International Film Festival. He is currently the creative director of Aks International Minorities Film Festival, Art and Dialogue, a bi-national film festival for minorities and marginalized communities, illuminating socio-political aspects of trans, queer and people of color living in Pakistan and Denmark. In our interview with him, we asked him the questions we were curious about the 74th Berlin Film Festival and had a conversation with him. 

"I felt that many queer people living in Berlin were not able to express themselves and their support for Palestine"

"The 74th Berlin Film Festival (Berlinale) held in Berlin, the capital of Germany, was overshadowed by debates and protests against Israel's genocide against the Palestinian people. While political messages were in the frame at the festival, the Berlinale's position was criticized. The festival management and the German Federal Government were the target of criticism for their position on the genocide and some groups from the film industry boycotted the festival. In this interview, we would like to listen to your experiences as a queer activist and filmmaker who participated in the festival and your views. 

For what purpose and in what position did you attend the Berlinale this year? What do you think were the differences in general compared to the last few years? What did you see and experience?

I visited the festival for research and networking purposes on behalf of Aks festival. Yes, there were a great deal of differences experienced at the festival. I felt a lot of local Berlin based queer folks were not able to express themselves and their support for Palestine openly, some due to bias for Israel and many fear losing their privileges and meet opposition from the community. I heard folks talking about losing jobs, friends and even lovers for supporting Palestine.

 

What developments have occurred regarding the Berlinale's position and attitude on the genocide in Palestine? What differences were there comparingly with the festival's attitude towards Russia's attack on Ukraine in previous years?

As for Russia - Ukraine not only Berlinale but the whole western world had been full on supporting and is vocal about the war atrocities. But Berlinale had been hypocritically careful choosing words for the war in Palestine, I had not seen or heard a signal official speech or statement from Berlinale’s official where they mentioned the word genocide or  ethnic cleansing. Yet those who supported Palestine or were vocal about their support on stage were boo’ed by some audiences. Generally Berlin was a mess, we were attacked on a bus for pro-Palestine. A white called us names and shouted go back to your country. 

 

As being a large festival, the Berlinale is a multi-part structure. Can you tell us about the attitude of the festival management, the approaches of other parts of the festival and also the general atmosphere in the festival?

 

I didn’t encounter many other parts but mostly the panorama team. They seem to be ok with freedom of speech as many of us visiting wore Palestine badges and scarfs. But they themselves had to be careful about their official presence and were reluctant to call it a Genocide in Gaza. Many of them refrained themselves from getting into any discussions about war in Gaza. 

 

How do you evaluate the festival in terms of film selections? Do you think that to what extent the festival follows world events?

I think the festival, like many other cultural institutions in Europe, is going through financial cuts for obvious reasons that the governments are spending more on defence and sending weapons to Israel. So there were not as many films and events as they used to be. There were very few industry events and socializing events. I would call it not as good as it used to be.

What do you think needs to change at the Berlinale?

 

I don’t know what it takes to make people realise the truth and promote peace around the world. I think we are living in a very crucial time of war atrocities and one can only hope that it ends soon. The festival being such an important cultural institution can definitely make difference by opening up for the truth and call for ceasefire and end genocide in Gaza. 

Metnin İngilizce’den Türkçe’ye çevirisi Zeynep Şebnem Suri tarafından yapılmıştır.